برخی از ویژگی‌های دانش‌آموزانی که درصدد انتقام‌جویی هستند عبارت است از:
- انتقاد از کلاس درس، دیگر دانش‌آموزان و یا معلم.
- اهل بحث و جدل هستند.
- اغلب می پرسند چرا؟
- منزوی یا گوشه‌گیر هستند و یا حتی ممکن است رویاپرداز باشند.
- پر افاده و خودبین هستند.
- ممکن است به جای این‌که کارها را به روشی که تعیین شده انجام دهند، به شیوه‌ی خود عمل کنند.
- انتقاد از قوانین، خصوصاً اگر قوانین از ثبات لازم برخوردار نبوده یا اجرا نگردند.
زمانی که رفتار آن‌ها خارج از کنترل می شود، رفتارهای خود را از طریق انجام کارهای شرورانه و یا کینه‌توزی مانند اذیت کردن دیگر دانش‌آموزان و یا مخدوش کردن وسایل شخصی بروز می دهند و شما به این رفتار به نحوی که باعث می شود خود آن را احساس کنید، پی خواهید برد. بیشتر معلمان در این وضعیت احساس ترس و یا عصبانیت خواهند کرد.
برخی اوقات دانش‌آموزان جویای قدرت که هرگز نیازهای شان برای کسب قدرت برآورده نشده است، به افرادی انتقام‌جو بدل می شوند تا از فرد یا افرادی که مانع از خواسته‌ی آن‌ها برای کسب قدرت شده‌اند «انتقام‌جویی کنند». معمولاً دانش‌آموز انتقام‌جو سعی بر این دارد تا به خاطر چیزی که باعث آزار او شده و توسط والدین، معلم یا همتای او گفته شده و یا به خاطر کار غیرعادلانه و غیرمنصفانه‌ای که در حق او انجام شده است، تلافی کند (برک، 1992، ص 194).
ممکن است اقدام غیرعادلانه در حق شخص انتقام‌جو انجام نشده باشد. این عمل ممکن است در حق دانش‌آموز دیگر و یا همه‌ی کلاس صورت گرفته باشد. باید به حرف این دانش‌آموزان گوش داد و این‌گونه افراد را جدی گرفت. اعمال تنبیهی در برابر این رفتار، فقط بروز این‌گونه رفتارها را در دانش‌آموز شدت می بخشد. نیاز است که این مشکل به طور خصوصی و با لحنی بالغانه، بدون هیچ‌گونه تحقیر و یا طعنه‌ای حل و فصل شود. این رفتارها برخی اوقات در بعضی از بهترین دانش‌آموزان‌مان دیده می شود، خصوصاً زمانی که احساس می کنند کار اشتباهی صورت گرفته است. این دانش‌آموزان زمانی که از توانایی هایشان برای برهم زدن جو کلاس استفاده می کنند، می توانند کلاس را به مکان ملال‌آوری تبدیل کنند.
زمانی که با دانش‌آموزان انتقام‌جو سر و کار دارید، پیشنهادات زیر ممکن است کمکی باشند تا بتوانید رفتارهای آن‌ها را در جهت مثبت تغییر دهید.
- در برخورد با این دانش‌آموزان منطقی عمل کنید. برای مثال، «اگر من به هر کسی در کلاس اجازه دهم به جای دنبال کردن و اجرای قوانین، کار خود را انجام دهد، در کلاس هرج و مرج حاکم خواهد شد.»
- بی طرف باشید و در برابر ایشان جبهه نگیرید. به خود دانش‌آموز احترام بگذارید و نه به رفتار او .
- از مشارکت آن‌ها در کلاس تمجید و تشکر کنید.
- گاه گاهی فرصت‌هایی را برای فعالیت‌های مستقل ایجاد کنید تا به آن‌ها کمک شود که نیاز خود به انجام کارها به سبک خود را برآورده کنند.
گردآوری: ساناز محمدنژاد – مشاور مدرسه
